پلاک دندان چیست و چگونه درمان می شود؟

پلاک دندان چیست؟

پلاک دندان یک لایه نازک و لزج است که به طور مداوم بر روی سطح دندان‌ها تشکیل می‌شود. این لایه از مخلوطی از باکتری‌ها، باقیمانده‌های غذایی، سلول‌های مرده، و مواد آلی و غیرآلی دیگر تشکیل شده است. وقتی که غذا و نوشیدنی‌ها مصرف می‌شوند، باکتری‌های دهانی به سرعت روی دندان‌ها جمع می‌شوند و پلاک را ایجاد می‌کنند.

با گذشت زمان، اگر پلاک دندان به طور مداوم حذف نشود، می‌تواند به دندان‌ها آسیب برساند. این اتفاق می‌تواند به دلایل زیر رخ دهد:

1. سکته دندانی (در دندان‌های ناهنجار): اگر پلاک به طور مداوم بر روی سطح دندان‌ها متمرکز شود، می‌تواند باعث تشکیل سکته دندانی شود، که در نهایت منجر به فرسایش و آسیب به ساختمان داخلی دندان می‌شود.
2. بیماری‌های لثه: پلاک دندان می‌تواند باعث التهابات لثه شود. این به طور خاص در افرادی که مراقبت کافی از دهان خود نمی‌کنند و پلاک به طور مداوم در دندان‌ها تجمع می‌یابد، رخ می‌دهد. التهاب لثه می‌تواند به صورت یک بیماری مزمن تحول یابد و در نهایت منجر به ایجاد مشکلات جدی تری مانند خونریزی لثه، جیوه، و حتی از دست دادن دندان‌ها شود.
3. دهان‌بوی نامطبوع: پلاک دندان می‌تواند باعث تشکیل بوی نامطبوع در دهان شود. این بو معمولاً به علت تجمع باکتری‌ها و ذرات غذایی در پلاک ایجاد می‌شود.

برای جلوگیری از این مشکلات، حفظ بهداشت دهانی منظم، از جمله مسواک زدن، استفاده از نخ دندان، و مراجعه منظم به دندانپزشکی برای تمیز کردن دندان‌ها، بسیار مهم است.

عوارض پلاک دندان چیست؟

پلاک دندان یک لایه نازک و لزج است که به طور طبیعی بر روی سطح دندان‌ها تشکیل می‌شود. اگر این پلاک به طور منظم و به موقع حذف نشود، می‌تواند به مشکلات جدی دهانی منجر شود. اولین عارضه احتمالی از پلاک دندان سکته دندانی است که باعث فرسایش و آسیب به دندان‌ها  و نهایت عفونت دندان می‌شود. همچنین، پلاک دندان می‌تواند منجر به بیماری‌های لثه مانند جیوه و التهاب لثه شود. علاوه بر این، پلاک دندان می‌تواند عامل ایجاد دهان‌بوی نامطبوع باشد و باعث ایجاد خجالت و عدم راحتی اجتماعی شود. به طور کلی، پلاک دندان می‌تواند به صورت مستقیم و غیرمستقیم به سلامت دهان و دندان‌ها آسیب برساند.

1. سکته دندانی: پلاک دندان می‌تواند باعث تشکیل سکته دندانی شود، که در نهایت منجر به فرسایش و آسیب به ساختمان داخلی دندان می‌شود.
2. بیماری‌های لثه: پلاک دندان می‌تواند به تشکیل التهابات لثه، مانند جیوه و التهاب لثه، منجر شود. این بیماری‌ها می‌توانند به طور مداوم پیشرفت کرده و در نهایت باعث از دست دادن دندان‌ها شوند.
3. دهان‌بوی نامطبوع: پلاک دندان می‌تواند باعث ایجاد بوی نامطبوع در دهان شود، که معمولاً به علت تجمع باکتری‌ها و ذرات غذایی در پلاک ایجاد می‌شود.

در نتیجه، حفظ بهداشت دهانی منظم و مراقبت از دندان‌ها و لثه با حذف پلاک دندان می‌تواند از این عوارض جلوگیری کند و به حفظ سلامت دهان و دندان‌ها کمک کند.

بیشتر بخوانید:‌ تفاوت لمینت و کامپوزیت دندان

علت ایجاد پلاک دندان

پلاک دندان از ترکیبی از باکتری‌ها، باقیمانده‌های غذایی، سلول‌های مرده و مواد آلی و غیرآلی دیگر تشکیل می‌شود. این ترکیبات از فعالیت‌های طبیعی دهانی ایجاد می‌شوند و در میانه باقی می‌مانند. عوامل ایجاد کننده پلاک دندان عبارتند از:

1. باکتری‌ها: دهان انسان محیطی گرم و مرطوب است که برای رشد و تکثیر باکتری‌ها بسیار مساعد است. باکتری‌های مختلفی که در دهان حضور دارند، به خصوص باکتری‌های Streptococcus mutans، در ایجاد پلاک دندان نقش دارند.
2. ذرات غذایی: باقیمانده‌های غذایی که پس از مصرف در دهان باقی می‌مانند، به عنوان مواد غذایی برای باکتری‌ها عمل می‌کنند و به رشد آن‌ها کمک می‌کنند.
3. پروتئین‌ها و سلول‌های مرده: سلول‌های مرده از لثه و بافت‌های دیگر در دهان به پلاک اضافه می‌شوند. این سلول‌ها به عنوان غذایی برای باکتری‌ها عمل می‌کنند و همچنین به تشکیل ساختمان پلاک کمک می‌کنند.
4. سعی پلاک‌های قدیمی: پلاک‌هایی که پیش‌تر در دهان تشکیل شده‌اند و توسط اقدامات بهداشتی مناسب حذف نشده‌اند، می‌توانند به عنوان سایر عوامل ایجاد کننده پلاک دندان عمل کنند و به تشکیل پلاک جدید کمک کنند.

در نتیجه، ترکیبی از این عوامل باعث ایجاد پلاک دندان می‌شود. اگر پلاک به طور منظم و به موقع حذف نشود، ممکن است به مشکلات دهانی منجر شود.

چگونه از پلاک دندان پیشگیری کنیم؟

برای پیشگیری از پلاک دندان، حفظ بهداشت دهانی منظم و استفاده از تکنیک‌های مناسب بسیار حیاتی است. این شامل موارد زیر است:

1. مسواک زدن منظم: باید دهان خود را حداقل دو بار در روز به مدت دو دقیقه مسواک زد. از مسواک‌های نرم و با سر برس ملایم استفاده کنید تا از آسیب به لثه و دندان‌ها جلوگیری شود.
2. استفاده از نخ دندان: برای حذف پلاک دندان که در فضای بین دندان‌ها جمع می‌شود، باید از نخ دندان استفاده کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا باقیمانده‌های غذایی و پلاک را که در این فضاها موجود است حذف کنید.
3. استفاده از محلول ضدپلاک: استفاده از محلول‌های ضدپلاک که شامل افراد ضد باکتری و مواد ضدپلاک مانند فلوراید است، می‌تواند به کاهش تشکیل پلاک کمک کند.
4. مراجعه منظم به دندانپزشک: برای تمیز کردن دندان‌ها و بررسی سلامت دهانی، باید به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید. او می‌تواند پلاک را از دندان‌ها حذف کرده و نکاتی برای حفظ بهداشت دهانی را به شما بیاموزد.
5. مصرف غذاهای سالم: مصرف غذاهای سالم که کمک به حفظ سلامت دهان دارند، می‌تواند به کاهش تشکیل پلاک کمک کند. مصرف مقدار کمتری از مواد شیرین، غذاهای پر اسید و مواد غذایی خیلی سفت می‌تواند به حفظ سلامت دهان کمک کند.

در کل، پیشگیری از پلاک دندان نیازمند توجه و مراقبت دائمی است. این اقدامات روزانه می‌توانند به حفظ سلامت دهان و دندان‌ها کمک کنند و از ایجاد مشکلات دهانی جلوگیری کنند.

بیشتر بخوانید: قیمت عصب کشی دندان

درمان پلاک دندان چگونه صورت می گیرد.؟

درمان پلاک دندان شامل اقداماتی است که به حذف پلاک موجود بر روی دندان‌ها و لثه و جلوگیری از ایجاد آن مجدداً می‌پردازد. این اقدامات اغلب شامل روش‌های بهداشت دهانی منظم، تمیز کردن دهان و دندان‌ها، و انجام روش‌های پیشگیری و درمانی توسط دندانپزشک می‌شود. درمان پلاک دندان شامل موارد زیر است:

1. تمیز کردن دهان و دندان‌ها: مراقبت دندانی منظم و به موقع از طریق مسواک زدن حداقل دو بار در روز به مدت دو دقیقه و استفاده از نخ دندان برای حذف پلاک و باقیمانده‌های غذایی از بین دندان‌ها می‌تواند به کاهش تشکیل پلاک دندان کمک کند.
2. استفاده از محلول‌های ضدپلاک: استفاده از محلول‌های ضدپلاک که شامل افراد ضد باکتری و مواد ضدپلاک مانند فلوراید است، می‌تواند به کاهش تشکیل پلاک کمک کند.
3. تمیز کردن حرفه‌ای توسط دندانپزشک: در دوره‌های مشخص، مراجعه منظم به دندانپزشک برای تمیز کردن دندان‌ها و بررسی سلامت دهانی می‌تواند کمک کننده باشد. دندانپزشک می‌تواند پلاک را از دندان‌ها حذف کرده و نکاتی برای حفظ بهداشت دهانی را به شما بیاموزد.
4. استفاده از ابزارهای پیشرفته تمیز کردن دهان: مانند اسپری‌های ضدپلاک، طب دندان، و استفاده از دستگاه‌های الکتریکی برای مسواک زدن.
5. رعایت نکات تغذیه‌ای سالم: مصرف مقدار کمتری از مواد شیرین، غذاهای پر اسید و مواد غذایی خیلی سفت می‌تواند به حفظ سلامت دهان کمک کند.

در مجموع، درمان پلاک دندان نیازمند توجه و مراقبت دائمی است و می‌تواند با ترکیبی از روش‌های بهداشت دهانی منظم و مراقبت‌های دندانپزشکی انجام شود.

تفاوت بین پلاک دندان و تارتار

پلاک دندان و تارتار هر دو به تجمع مواد روی دندان‌ها اشاره دارند، اما با تفاوت‌هایی در ویژگی‌ها و مراحل تشکیل آن‌ها همراه هستند.

پلاک دندان: پلاک دندان یک لایه نازک و لزج است که به طور طبیعی بر روی سطح دندان‌ها تشکیل می‌شود. این لایه شامل باکتری‌ها، باقیمانده‌های غذایی، سلول‌های مرده و مواد آلی و غیرآلی دیگر است. اگر پلاک به طور منظم و به موقع حذف نشود، می‌تواند به مشکلات دهانی منجر شود، از جمله سکته دندانی، بیماری‌های لثه، و دهان‌بوی نامطبوع.

تارتار: تارتار یا سنگ دندان یک لایه سخت و غیرقابل حل است که از ترکیبی از پلاک دندان و مواد معدنی موجود در آب دهان تشکیل می‌شود. این لایه به طور طبیعی در صورت عدم حذف پلاک دندان تشکیل می‌شود و به مرور زمان از پلاک دندان تبدیل می‌شود. تارتار معمولاً به صورت رنگ‌دهی شده و زبری روی سطح دندان قابل مشاهده است و نیاز به تداخل حرفه‌ای دندانپزشکی برای حذف آن دارد.

در مجموع، پلاک دندان یک لایه نازک و قابل حل است که به طور طبیعی بر روی دندان‌ها تشکیل می‌شود، در حالی که تارتار یک لایه سخت و غیرقابل حل است که از پلاک دندان تشکیل می‌شود و نیاز به تداخل حرفه‌ای دندانپزشکی برای حذف آن دارد.

از کجا بفهمم پلاک دندانی دارم؟

تشخیص پلاک دندانی می‌تواند از طریق تشخیص علایم و نشانه‌های مختلف صورت بگیرد. در زیر تعدادی از این علایم را برای شما ذکر می‌کنم:

1. حساسیت دندان‌ها: اگر دندان‌های شما به مواد گرم یا سرد حساسیت نشان می‌دهند، ممکن است این احساسات به علت وجود پلاک دندانی باشند که لثه را تحریک کرده و باعث افزایش حساسیت دندان‌ها شده است.
2. دیدن پلاک: در برخی موارد، پلاک دندانی به شکل لایه‌ای نازک و لزج روی سطح دندان‌ها قابل مشاهده است. ممکن است بخشی از پلاک باقی بماند حتی پس از مسواک زدن.
3. خونریزی لثه: اگر لثه‌های شما هنگام مسواک زدن یا خوردن غذا خونریزی می‌کنند، این ممکن است نشانه‌ای از وجود التهاب و پلاک دندانی باشد.
4. دهان‌بوی نامطبوع: وجود پلاک دندانی ممکن است باعث تولید بوی نامطبوع در دهان شود که اغلب به عنوان “دهان‌بوی بد” شناخته می‌شود.
5. زبری دندان‌ها: در برخی موارد، تجمع پلاک دندانی می‌تواند به شکل تارتار یا سنگ دندانی روی سطح دندان‌ها تبدیل شود که باعث زبری و خشن شدن آن‌ها می‌شود.

با توجه به این علایم، اگر مشکوک به وجود پلاک دندانی خود هستید، می‌توانید با مراجعه به دندانپزشک یا به دندانساز مشاوره بگیرید تا وضعیت دهانی خود را ارزیابی کنند و راهنمایی لازم را برای تمیزی و حفظ بهداشت دهانی به شما ارائه دهند.

پلاک دندان در ارتودنسی چیست؟

در ارتودنسی، پلاک دندان به عنوان یک موضوع مهم مطرح می‌شود. زمانی که افراد از ایجاد ارتودنسی استفاده می‌کنند، مثلاً از ابر‌بند (بریس)، این دستگاه‌ها سطح دندان‌ها را پوشش می‌دهند و می‌توانند به موجب این پوشش‌ها باکتری‌ها و مواد غذایی بیشتری را به دندان‌ها برسانند. این می‌تواند به تشکیل پلاک دندانی بیشتر و در نتیجه، به مشکلات مربوط به پلاک دندانی، مانند التهابات لثه یا فرسایش دندان‌ها منجر شود.

به طور کلی، درمان ارتودنسی نیاز به مراقبت ویژه از بهداشت دهانی دارد. این شامل مسواک زدن منظم، استفاده از نخ دندان، و استفاده از محلول‌های ضدپلاک می‌شود تا از تشکیل پلاک دندانی جلوگیری شود و بهداشت دهانی حفظ شود. همچنین، ارتودنتیست معمولاً مراحل خاصی را برای نظافت دندان‌ها و دستگاه‌های ارتودنسی پیشنهاد می‌دهد تا هرگونه مشکلات مرتبط با پلاک دندانی را کنترل کند و جلوگیری کند.

پلاک دندان متحرک

اصطلاح “پلاک دندان متحرک” به یک لایه از پلاک دندانی اطلاق می‌شود که معمولاً در دهان‌هایی که دندان‌های مصنوعی (مانند دندان‌های مصنوعی از جنس پروتز یا دندان‌های متحرک) دارند، تشکیل می‌شود. وقتی که دندان‌ها ثابت نیستند و قابل جابجایی یا حرکت هستند، این لایه پلاک دندانی می‌تواند به شکل لایه‌های نرم و لزج روی سطح دندان‌ها یا سطح داخلی دهان تشکیل شود.

پلاک دندان متحرک می‌تواند به طور مشابه با پلاک دندانی که بر روی دندان‌های طبیعی تشکیل می‌شود، شامل باکتری‌ها، باقیمانده‌های غذایی، سلول‌های مرده و مواد آلی و غیرآلی دیگر باشد. اما به دلیل حرکت دندان‌ها، پلاک دندان متحرک ممکن است بیشتر در نواحیی که بین دندان‌ها و دندان‌های مصنوعی وجود دارد تجمع پیدا کند، به خصوص اگر بهداشت دهانی و مراقبت از دندان‌ها به درستی انجام نشود.

بنابراین، در دندان‌های مصنوعی یا متحرک، پلاک دندانی می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی مانند عفونت لثه، فرسایش دندان‌ها و بوی نامطبوع دهان شود. برای جلوگیری از این مشکلات، حفظ بهداشت دهانی منظم و استفاده از روش‌های تمیزی مناسب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

پلاک دندان مصنوعی

اگر اشاره به “پلاک دندان مصنوعی” شود، احتمالاً به لایه‌ای از پلاک دندانی اشاره داریم که بر روی دندان‌های مصنوعی، مانند دندان‌های پروتزی یا دندان‌های مصنوعی متحرک تشکیل می‌شود. این پلاک دندانی ممکن است به شکل لایه‌ای نرم و لزج روی سطح دندان‌های مصنوعی یا سطح داخلی دهان تشکیل شود.

مانند پلاک دندانی که بر روی دندان‌های طبیعی تشکیل می‌شود، پلاک دندان مصنوعی نیز می‌تواند شامل باکتری‌ها، باقیمانده‌های غذایی، سلول‌های مرده و مواد آلی و غیرآلی دیگر باشد. این پلاک دندانی ممکن است بیشتر در نواحیی که بین دندان‌های مصنوعی و دندان‌های طبیعی وجود دارد تجمع پیدا کند، به خصوص اگر بهداشت دهانی و مراقبت از دندان‌ها به درستی انجام نشود.

پلاک دندان مصنوعی می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی مانند عفونت لثه، فرسایش دندان‌های مصنوعی، بوی نامطبوع دهان و حتی فساد دندان‌های طبیعی شود. برای جلوگیری از این مشکلات، حفظ بهداشت دهانی منظم و استفاده از روش‌های تمیزی مناسب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

انواع پلاک دندان

پلاک دندان، که یک لایه لزج و مخاطی است که روی سطح دندان‌ها تشکیل می‌شود، می‌تواند به عنوان چندین نوع تفکیک شود بر اساس ویژگی‌های خاصی که دارد و نوع باکتری‌ها و مواد موجود در آن. برخی از انواع معروف پلاک دندان عبارتند از:

1. پلاک بیولوژیک: این نوع پلاک دندان شامل گروهی از باکتری‌های طبیعی است که در دهان حضور دارند و معمولاً بر روی سطح دندان‌ها رشد می‌کنند. این نوع پلاک می‌تواند باعث ایجاد بوی نامطبوع دهان و التهاب لثه شود.
2. پلاک ساکن: این نوع پلاک دندان شامل لایه‌ای از باکتری‌ها، مواد غذایی و سلول‌های مرده است که روی سطح دندان‌ها به ثابتی چسبیده‌اند. اگر پلاک ساکن به طور منظم و به موقع حذف نشود، می‌تواند به تشکیل تارتار منجر شود.
3. پلاک متحرک: این نوع پلاک دندان، که معمولاً در دندان‌هایی که دارای ارتودنسی یا دندان‌های مصنوعی هستند، تشکیل می‌شود. این پلاک ممکن است به خاطر حرکت دندان‌ها و پوشش دندان‌های مصنوعی بیشتری از باکتری‌ها را به دندان‌ها برساند.
4. پلاک دندان کریستالی: این نوع پلاک دندان، که به طور عمده از کلسیم فسفات تشکیل شده است، ممکن است به شکل لایه‌های سفید یا سفید-زرد روی دندان‌ها دیده شود.
5. پلاک دندان تلخ: این نوع پلاک دندان معمولاً شامل مواد تلخی است که به دندان‌ها چسبیده و باعث تولید بوی نامطبوع دهان می‌شود.

هر یک از این انواع پلاک دندان می‌تواند به مشکلات مختلفی منجر شود، بنابراین حفظ بهداشت دهانی منظم و مراقبت از دندان‌ها بسیار اهمیت دارد تا از تشکیل و تجمع پلاک دندانی جلوگیری شود.

از بین بردن پلاک دندان در خانه

با رعایت روش‌های مناسب، می‌توانید در خانه پلاک دندان خود را از بین ببرید. این شامل تمیز کردن دندان‌ها و استفاده از ابزارهای مناسب است. در زیر روش‌هایی برای از بین بردن پلاک دندان در خانه آورده شده است:

1. مسواک زدن منظم: حداقل دو بار در روز به مدت دو دقیقه، دندان‌های خود را با مسواک و مراقبت از تمیزی دهان تمیز کنید. از مسواک با سر برس ملایم استفاده کنید تا از آسیب به لثه جلوگیری کنید.
2. استفاده از نخ دندان: برای حذف پلاک دندان که در فضای بین دندان‌ها جمع می‌شود، از نخ دندان استفاده کنید. نخ دندان را به دقت بین دندان‌ها حرکت داده و باقیمانده‌های غذایی و پلاک را حذف کنید.
3. استفاده از خلال دندان: خلال دندان یک ابزار مفید برای حذف پلاک و باقیمانده‌های غذایی است. از آن برای تمیز کردن سطح بین دندان‌ها و لثه‌ها استفاده کنید.
4. استفاده از محلول ضدپلاک: استفاده از محلول‌های ضدپلاک که شامل افراد ضد باکتری و مواد ضدپلاک مانند فلوراید است، می‌تواند به کاهش تشکیل پلاک کمک کند.
5. استفاده از فیلم‌های ضدپلاک: برخی از فیلم‌های ضدپلاک و ضد باکتری وجود دارند که به کاهش تشکیل پلاک کمک می‌کنند. این فیلم‌ها می‌توانند به عنوان یک لایه محافظ بر روی دندان‌ها عمل کنند.
6. استفاده از دهانشویه ضدپلاک: دهانشویه‌های ضدپلاک می‌توانند به کاهش پلاک دندان کمک کنند و بوی نامطبوع دهان را کاهش دهند.

حفظ بهداشت دهانی منظم و استفاده از روش‌های تمیزی مناسب می‌تواند به کاهش تشکیل پلاک دندانی و حفظ سلامت دهان کمک کند. همچنین، مراجعه منظم به دندانپزشک برای تمیز کردن دندان‌ها و بررسی سلامت دهانی نیز مهم است.